bq1  Με Οδηγό τους Στίχους του Ομήρου

trail logo 1

bq1  1.Περαχώρι - Μαραθιάς (από Σπηλιώτισσα)
    
Διαδρομή που οδηγεί σε δύο ξεχωριστούς προορισμούς της Ιθάκη, στην Παναγία της Σπηλαιώτισσα και στην Σπηλιά του Ευμαίου, στο οροπέδιο του Μαραθιά. Βρίσκεστε μπροστά στο ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, στο ψηλότερο σημείο του Περαχωρίου. Διασχίζετε οριζόντια τον οικισμό και μπαίνετε στην παλία ημιονική οδό που οδηγεί στα κτήματα νε τις καλλιέργειες των Περαχωριτών. Περνάτε από το εξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου και συνεχίζετε μέσα από δασωμένες ρεματίες, ενώ πάνω ψηλά βλέπετε του απόκρυμνους βράχους του Πεταλικού βουνού. Αριστερά, αγναντεύετε το Βαθύ και τις νοτιοανατολικές ακτές της Ιθάκης. Φτάνετε σε ένα πλάτωμα. Η βλάστηση αραιώνει. Κάνετε στροφή δεξιά και κατηφορίζετε με κατεύθυνση προς τον νοτο, παράλληλα με το ρεμα. Δεξιά σας τώρα έχετε την βραχώδη πλαγιά του Μερόβουλου και ίσια μπροστά σας το Ιόνιο Πέλαγος και τον κορμό της Κεφαλλονιάς. Στην διακλάδωση πηγαίνετε δεξιά και περνάτε το ρέμα. Η περιοχή γίνεται δύσβατη και βραχώδης. Έξαφνα, σε μια στροφή της διαδρομής, αντικρίζετε μέσα σε πυκνή βλάστηση το εκκλήσάκι της Παναγίας χτισμένο με απλότητα και λαική ευσέβεια στο άνοιγμα μιας μικρής σπηλιάς στη ρίζα ενός βράχου.
Επιστρέφετε πάνω στον ίδιο τραχύ δρόμο, περνάτε το ρέμα και στην διακλάδωση πεγαίονετε δεξιά.
Κατηφορίζετε και μπροστά σας ανοίγεται το ευρύ οροπέδιο του Μαραθιά. Βαδίζετε δίπλα σε αιωνόβια ελαιόδεντρα, ενώ στο βάθος διακρίνετε το λαγκάδι που καταλήγει στο Άντρι, τον νοτιότερο όρμο της Ιθάκης. Μια σύντομη παράκαμψη αριστερά θα σας οδηγήσει στο Ελληνικό, με τα αρχαία κατάλοιπα και τον εγκαταλελειμένο ναό του Αγίου Ιωάννη. Ανατολικά, μακρυά σας, βλέπετε μερικές αγροικίες και στο βάθος τον τεράστιο κατακόρυφο βράχο που διακόπτει απότομα το οροπέδιο.
Στο τέλος της διαδρομής, μια σύντομη πεζοπορία θα σας οδηγήσει στην άκρη του οροπεδίου. Και τότε, σε ένα τοπίο υποβλητικό, έχοντας κατάματα τον φοβερό γκρεμό, κατεβαίβετε ένα πολύ κατηφορικό μομνοπάτι που θα σας φέρει στην Σπηλία του Ευμαίου και στην Κόρακος Πέτρα στην καρδία του φαραγγιού!
Περαχώρι
Το Περαχώρι είναι ο ένας από τους συνολικά δύο οικισμούς της Νοτίου Ιθάκης και το μοναδικό χωριό του νότιου τμήματος του νησιού. Ο άλλος οικισμός είναι η πρωτεύουσα, Βαθύ. Το Περαχώρι βρίσκεται 1,5 χλμ. νότια του λιμανιού του Βαθέος και είναι χτισμένο σε μια πλαγιά με πολύ έντονη κλίση στην ανατολική πλευρά του Πεταλιάτικου βουνού, σε υψόμετρο που εκτείνεται από τα 200 μέτρα («Κάτω Χωριό») ως τα 300 μέτρα («Πάνω Χωριό»). Όμορφος οικισμός με περιποιημένα σπίτια χτισμένα ανάμεσα στα ελαιόδεντρα. Ανεβαίνοντας στις πιο ψηλές γειτονιές, η θέα γίνεται όλο και πιο εντυπωσιακή και, όταν πια φτάσει κανείς στην θέση Αγνάντιο, στο «Πάνω Χωριό», η θέα είναι απεριόριστη. Πάνω από το Περαχώρι βρίσκεται το δάσος «Αφεντικός Λόγγος».Στην περιοχή του Περαχωρίου προϋπήρχαν οι οικισμοί Κουνουβάτο (χαμηλότερα στην πλαγιά) και Παλαιοχώρα (στο ίδιο ύψος, βορειοδυτικά).
Το Περαχώρι δημιουργήθηκε μέσα στην περίοδο της Ενετοκρατίας (1504-1797) από κατοίκους της Παλαιοχώρας που μετοίκισαν νοτιότερα στην πλαγιά του βουνού. Στα τέλη της Ενετοκρατίας (τέλη 18ου αιώνα) το Περαχώρι ήταν ένας πλήρως ανεπτυγμένος οικισμός. Τον 19ο και τον 20ό αιώνα το Περαχώρι τροφοδότησε με κατοίκους το παραθαλάσσιο Βαθύ. Οι σεισμοί του 1953 κατέστρεψαν τα περισσότερα από τα οικήματα του χωριού και ο οικισμός ανοικοδομήθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου. Το 1866, εποχή πληθυσμιακής ακμής της Ιθάκης, το Περαχώρι αριθμούσε 1.175 κατοίκους. Σήμερα ο πληθυσμός είναι 354 κάτοικοι. Ο οικισμός ονομάστηκε «Πέρα Χωριό» και αργότερα «Περαχώρι», επειδή βρίσκεται σε απόσταση από το Βαθύ και την Παλαιοχώρα. Η ονομασία «Πέρα Χωριό» (ως «Πέρα Χωρίον») αναφέρεται από το 1804. Σε παλαιότερα έγγραφα, ο οικισμός αναφερόταν απλώς ως «Χωρίο». Ο κάτοικος ονομάζεται Περαχωρίτης. Από τους ίδιους τους κατοίκους του, ο οικισμός ονομάζεται απλώς «Χωριό» και ο κάτοικος «Χωριανός».
Νέα παναγιά
Ο ενοριακός (κεντρικός) ναός του Περαχωρίου. Μεγάλη εκκλησία, ρυθμού βασιλικής, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Χτίστηκε σε αντικατάσταση του παλαιού ενοριακού ναού του Περαχωρίου (Παλαιά Παναγία), που εγκαταλείφθηκε μετά τους σεισμούς του 1953. Ο ναός εγκαινιάστηκε το 1958 και εορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο. Η αυλόθυρα-κωδωνοστάσιο κτίστηκε το 1996. Στον ναό τιμάται ιδιαιτέρως ο Άγιος Σπυρίδων, επειδή το κτήριο χτίστηκε στην θέση του ναού του Αγίου Σπυρίδωνα, που επίσης καταστράφηκε από τους σεισμούς.
Ημιονική οδός
Παλιός αγροτικός δρόμος που διασχίζει οριζόντια την κατάφυτη από ελαιόδεντρα κτηματική περιοχή του Περαχωρίου. Η τεχνική της κατασκευής και η αντοχή του δρόμου είναι αξιοθαύμαστες. Τον δρόμο, σε όλο το μήκος του, τον στηρίζει τοιχίο κατασκευασμένο από σκέτες πέτρες, το οποίο σε πολλά σημεία έχει εντυπωσιακό ύψος. Μεγάλες πέτρινες πλάκες (καπάκια), τοποθετημένες στο επάνω μέρος του τοιχίου, το στερεώνουν, ώστε να αντέχει στον χρόνο και στα συνεχή περάσματα των κοπαδιών.
Άγιος Αθανάσιος
Εκκλησάκι στην αγροτική περιοχή νότια του Περαχωρίου. Το εκκλησάκι είναι πετρόχτιστο, χαμηλό, και έχει μόνο ένα μικροσκοπικό παράθυρο (θυρίδα) στην κόγχη του Ιερού Βήματος. Στην πρόσοψή του υπάρχει πέτρινο πεζούλι και μεγάλο προαύλιο. Κοντά στο εκκλησάκι είναι χτισμένη στέρνα με αλώνι συλλογής των νερών της βροχής. Το εκκλησάκι εορτάζει στις 18 Ιανουαρίου.
Μερόβουλο
Η Νότια Ιθάκη καταλαμβάνεται από μια οροσειρά με διεύθυνση από βορρά προς νότο, που έχει πολλές κορυφές και πολλές ονομασίες. Το κυριότερο και ψηλότερο βουνό της οροσειράς είναι το Πεταλιάτικο (ψηλότερη κορυφή το Μεροβίγλι, με υψόμετρο 669 μ.). Το Μερόβουλο (ή Νερόβουλο, με υψόμετρο 566 μ.) είναι ο ορεινός όγκος που εκτείνεται νότια του Πεταλιάτικου. Η ανατολική πλαγιά του Μερόβουλου ονομάζεται Ρίζες. Εκεί υπάρχει και η ομώνυμη σπηλιά. Στην νότια πλαγιά του Μερόβουλου βρίσκεται το εκκλησάκι της Παναγίας της Σπηλαιώτισσας και νοτιοανατολικά του Μερόβουλου εκτείνεται το οροπέδιο του Μαραθιά. Η προέλευση της ονομασίας Μερόβουλο (ή Νερόβουλο) είναι άγνωστη.
Παναγία η Σπηλιώτισσα
Εκκλησάκι αφιερωμένο στην Παναγία των Βλαχερνών, χτισμένο στην σπηλιά ενός βράχου στην νότια πλαγιά του βουνού Μερόβουλο. Το εκκλησάκι αναφέρεται ήδη από το 1636 ως «Παναγία η Σπηλιώτισσα» ή «Υπερευλογημένη Θεοτόκος η Σπηλιώτισσα» (1637). Επίσης ονομάζεται η «Παναγία στις Σπηλιές», καθώς στην περιοχή υπάρχουν πολλά σπήλαια. Η παράδοση αναφέρει ότι στην σπηλιά αυτή είχε βρεθεί πολύ παλιά η εικόνα της Παναγίας και γι’ αυτό οι κάτοικοι έκλεισαν το άνοιγμα της σπηλιάς χτίζοντας την μικρή εκκλησία. Το καμπαναριό είναι χτισμένο πάνω στον βράχο. Μπροστά στο εκκλησάκι υπάρχει η πλακοστρωμένη αυλή του και η πέτρινη στέρνα. Κάθε χρόνο στην γιορτή της Παναγίας των Βλαχερνών, στις 2 Ιουλίου, τα χαράματα, οι κάτοικοι μεταφέρουν στα χέρια σε όλο το μονοπάτι ως εδώ την εικόνα της Παναγίας, που φυλάσσεται στον ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Περαχώρι, για να ξεκινήσει ο όρθρος. Μετά την θεία λειτουργία η εικόνα επιστρέφει στο Περαχώρι με τον ίδιο τρόπο.
Οροπέδιο Μαραθιά
Ευρύ οροπέδιο που εκτείνεται σε υψόμετρο μεταξύ 250 και 300 μέτρων στο νοτιοανατολικό άκρο της Ιθάκης, 7 χιλιόμετρα νότια του Βαθέος και 4,5 χιλιόμετρα νότια του Περαχωριού. Περιλαμβάνει καλλιεργημένες εκτάσεις (ελαιώνες), βοσκοτόπια και κτίσματα (αγροικίες, στάνες, στέρνες). Στο βορειοδυτικό τμήμα του οροπεδίου, στην θέση Ελληνικό, υπάρχουν αρχαία κατάλοιπα και ο εγκαταλελειμμένος ναός του Αγίου Ιωάννη. Στα ανατολικά το οροπέδιο διακόπτεται απότομα από ένα τεράστιο γεωλογικό ρήγμα, που μελετητές της Οδύσσειας ταυτίζουν με την ομηρική «Κόρακος πέτρα». Δύο ακόμα εντυπωσιακοί γεωλογικοί σχηματισμοί της περιοχής έχουν συσχετισθεί με ομηρικές τοποθεσίες: το «σπήλαιο του Ευμαίου» και η «Αρέθουσα κρήνη». Άλλα φυσικά αξιοθέατα και μνημεία της ευρύτερης περιοχής του Μαραθιά είναι η Σπηλιά στις Ρίζες, η παραλία Πέρα Πηγάδι και το εκκλησάκι της Παναγίας της Σπηλαιώτισσας.
Μια παράδοξη πληροφορία για την περιοχή έρχεται από τον Στέφανο Βυζάντιο, συγγραφέα του 6ου αιώνα μ.Χ., σύμφωνα με τον οποίο η «Κόρακος πέτρα» ήταν τόπος στην Ιθάκη και ο κάτοικος του τόπου αυτού ονομαζόταν «Κορακοπετραίος», ίσως εννοώντας τους κατοίκους του οροπεδίου του Μαραθιά. Το τοπωνύμιο «Μαραθιάς», κοινό σε όλη την Ελλάδα, προέρχεται από το φυτό «μάραθο» και σημαίνει «τόπος με μάραθα».
Ελληνικό
Θέση στο βορειοδυτικό μέρος του οροπεδίου του Μαραθιά, όπου υπάρχουν κατάλοιπα αρχαίων κτισμάτων. Τα χαρακτηριστικότερα είναι χαμηλοί τοίχοι σε παράλληλη διάταξη, κατασκευασμένοι από ογκόλιθους, πιθανώς θεμέλια ή βάση κτηρίου. Καθώς η θέση έχει απεριόριστη θέα προς την θάλασσα ανατολικά της Ιθάκης, ίσως να πρόκειται για κατάλοιπα παρατηρητηρίου ή φρυκτωρίας. Συγγραφείς αποδίδουν την ονομασία «Ελληνικό» στα αρχαία ελληνικά ερείπια που βρίσκονται εκεί.
Σπήλαιο Εύμαιου
Ονομασία εντυπωσιακού σπηλαίου που βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του οροπεδίου του Μαραθιά. Πρόκειται για ένα αρκετά ευρύχωρο κοίλωμα στον βράχο, βάθους 4-5 μέτρων. Πάνω από το σπήλαιο υπάρχουν ακόμα δύο μικρές σπηλιές. Οι περιηγητές της Ιθάκης του 19ου αιώνα και άλλοι μελετητές της Οδύσσειας ταυτίζουν το σπήλαιο του Μαραθιά με το σπήλαιο όπου ο χοιροβοσκός του Οδυσσέα Εύμαιος στάβλιζε τους χοίρους του. Εκεί συναντήθηκαν και αναγνωρίστηκαν ο Οδυσσέας και ο Τηλέμαχος και στην συνέχεια σχεδίασαν την εξόντωση των μνηστήρων. Οι αναλογίες που στηρίζουν την παραπάνω άποψη είναι: Σύμφωνα με την Οδύσσεια, οι αρσενικοί χοίροι του Ευμαίου έμεναν την νύχτα έξω από την μάντρα, κάτω από το κοίλωμα ενός βράχου («πέτρη ύπο γλαφυρή»), προφυλαγμένοι από τον βοριά (ξ 5-16, 532-533). Εκεί κοιμήθηκε και ο Εύμαιος το βράδυ της άφιξης του Οδυσσέα (ξ 530-533).
Το χοιροστάσιο του Ευμαίου βρισκόταν μακριά από την πόλη, στην εσχατιά του αγρού (ω 149-150), κοντά στην Κόρακος πέτρα και στην Αρέθουσα κρήνη, όπου ο χοιροβοσκός πότιζε τα ζώα του (ν 407-410), και σε σχετικά μικρή απόσταση από την «πρώτη ακτή Ιθάκης», τον όρμο όπου αποβιβάστηκε ο Τηλέμαχος ερχόμενος από την Πύλο (ο 28-38). Σε αντιστοιχία με την ομηρική περιγραφή, η ευρύχωρη σπηλιά του Μαραθιά έχει την είσοδό της στραμμένη προς νότον και άρα πλήρως προφυλαγμένη από τον βοριά. Βρίσκεται μακριά από τις αρχαίες πόλεις της Ιθάκης, στην άκρη του οροπεδίου του Μαραθιά, στην ίδια περιοχή με τον απόκρημνο βράχο «Κόρακος πέτρα» και την πηγή που φέρει την ονομασία «Αρέθουσα κρήνη», και σε θέση κοντινή προς τον όρμο Άντρι, που ταυτίζεται με την «πρώτη ακτή Ιθάκης».
Κόρακος Πέτρα
Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, ο Κόραξ ήταν ένας κάτοικος της Ιθάκης, ο οποίος, ενώ κυνηγούσε, έπεσε σε έναν γκρεμό και σκοτώθηκε. Η μητέρα του, που λεγόταν Αρέθουσα, από την λύπη της κρεμάστηκε δίπλα σε μια πηγή. Από αυτήν πήρε το όνομά της η πηγή, που ονομάστηκε «Αρέθουσα κρήνη», και από τον γιο της ο απόκρημνος βράχος ονομάστηκε «Κόρακος πέτρα». Η Οδύσσεια αναφέρει ότι στην Αρέθουσα κρήνη ο Εύμαιος πότιζε τα ζώα του (ν 407-8: «...αι δε νέμονται παρ Κόρακος πέτρη επί τε κρήνη Αρεθούση»).

bq1  1Α. Μαραθιάς - Περαχώρι (από Σπηλαιο Ρίζες)
   
details over description1
Πεζοπορία σε ένα εντυπωσιακό τοπίο πάνω από τις νοτιοανατολικές ακτές της Ιθάκης. Βρίσκεστε στο βόρειο άκρο του οροπεδίου του μαραθιά και πρόκειται να βαδίσετε πάνω σε έναν από τους πρώτους αμαξιτούς δρόμους της Ιθάκης, κατασκευασμένο τον 19ο αιώνα για την καλύτερη πρόσβαση των καλλιεργητών στα κτηματα τους στο οροπέδιο, Στην αρχή της διαδρομής έχετε μια εκπληκτική οπτική γωνία άνω των των 180 μοιρών, από την Λευκάδα προς τον βορρά ως την Κεφαλλονία προς τον νότο. Και στην στροφή του δρόμου με το προσκυνητάρι, στο πιο ψηλό σημείο της διαδρομής, η θέα γίνεται μεγαλειώδης! Μπροστά σας απλώνονται τα νερά του Ιονίου ως τον Πατραικό Κόλπο, σχεδόν κάτω από τα πόδια σας βλέπετε τις ακτές της Ιθάκης και το Νησόπουλο και δεξιά την φοβερή "Κόρακος Πέτρα". Συνεχίζετε κατηφορικά, σε μια εσωτερική πλαγιά του βουνού που δεν έχει πεζούλες για καλλιέργειες, σε έναν θαμωότοπο με διάσπαρτες κουμαριές, χαρουπιές και φιλίκια. Μπροστά σας τώρα έχετε μια διαφορετική εικόνα, όπου όλα τα βουνά της περιοχής εναλλάσονται με τμήματα θάλασσας σε πολλές επάλληλες επιφάνειες: το Πεταλικό, το Ακρωτήρι, ο Νήριτος, τα βουνά της Λευκάδας, η Στερεά Ελλάδα.... και ενδιάμεσα το Βαθύ, ο κόλπος του Μώλου, το Ιόνιο Πέλαγος.
Έχετε την αίσθηση ότι βαδίζετε πάμω σε έναν γιγάντιο τρισδιάστατο χάρτη! Φθάνετε στο Ανεμοδούρι. Το υψόμετρο μειώνεται, η θέα μετριάζεται και το τοπίο ημερεύει. Αρχίζετε να βλέπετε κτήματα με ελιές και αχλαδίες. Περνάτε πάνω από την γέφυρα και μπαίνετε στο μονοπατι προς την σπηλιά στις Ρίζες. Ένα μικρό άνοιγμα του βράχου θα σας οδηγήσει στο εντυπωσιακό εσωτερικό του σπηλαίου. Επιστρέφετε στην βασική διαδρομή. Η ανθρώπινη παρουσία γίνεται ακόμη πιο αισθητή. Περνάτε μπροστά από αμπελώνες, αγροικίες, εξοχικά και φθάνετε σε μια διασταύρωση. Κατευθύνεστε αριστερά, πάνω στην διαδρομή που έκαναν οιμ κάτοικοι του Περαχωρίου για να φθάσουν στις περιουσίες τους στο οροπέδιο. Ένα ανηφορικό μα σκιερό μονοπάτι θα σας ανεβάσει στο εξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου και σε λίγο φθάνετε στα πρώτα σπίτια του Περαχωρίου.
Κόρακος Πέτρα
Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, ο Κόραξ ήταν ένας κάτοικος της Ιθάκης, ο οποίος, ενώ κυνηγούσε, έπεσε σε έναν γκρεμό και σκοτώθηκε. Η μητέρα του, που λεγόταν Αρέθουσα, από την λύπη της κρεμάστηκε δίπλα σε μια πηγή. Από αυτήν πήρε το όνομά της η πηγή, που ονομάστηκε «Αρέθουσα κρήνη», και από τον γιο της ο απόκρημνος βράχος ονομάστηκε «Κόρακος πέτρα». Η Οδύσσεια αναφέρει ότι στην Αρέθουσα κρήνη ο Εύμαιος πότιζε τα ζώα του (ν 407-8: «...αι δε νέμονται παρ Κόρακος πέτρη επί τε κρήνη Αρεθούση»).
Σπήλαιο Εύμαιου
Ονομασία εντυπωσιακού σπηλαίου που βρίσκεται στο ανατολικό άκρο του οροπεδίου του Μαραθιά. Πρόκειται για ένα αρκετά ευρύχωρο κοίλωμα στον βράχο, βάθους 4-5 μέτρων. Πάνω από το σπήλαιο υπάρχουν ακόμα δύο μικρές σπηλιές. Οι περιηγητές της Ιθάκης του 19ου αιώνα και άλλοι μελετητές της Οδύσσειας ταυτίζουν το σπήλαιο του Μαραθιά με το σπήλαιο όπου ο χοιροβοσκός του Οδυσσέα Εύμαιος στάβλιζε τους χοίρους του. Εκεί συναντήθηκαν και αναγνωρίστηκαν ο Οδυσσέας και ο Τηλέμαχος και στην συνέχεια σχεδίασαν την εξόντωση των μνηστήρων. Οι αναλογίες που στηρίζουν την παραπάνω άποψη είναι: Σύμφωνα με την Οδύσσεια, οι αρσενικοί χοίροι του Ευμαίου έμεναν την νύχτα έξω από την μάντρα, κάτω από το κοίλωμα ενός βράχου («πέτρη ύπο γλαφυρή»), προφυλαγμένοι από τον βοριά (ξ 5-16, 532-533). Εκεί κοιμήθηκε και ο Εύμαιος το βράδυ της άφιξης του Οδυσσέα (ξ 530-533).
Το χοιροστάσιο του Ευμαίου βρισκόταν μακριά από την πόλη, στην εσχατιά του αγρού (ω 149-150), κοντά στην Κόρακος πέτρα και στην Αρέθουσα κρήνη, όπου ο χοιροβοσκός πότιζε τα ζώα του (ν 407-410), και σε σχετικά μικρή απόσταση από την «πρώτη ακτή Ιθάκης», τον όρμο όπου αποβιβάστηκε ο Τηλέμαχος ερχόμενος από την Πύλο (ο 28-38). Σε αντιστοιχία με την ομηρική περιγραφή, η ευρύχωρη σπηλιά του Μαραθιά έχει την είσοδό της στραμμένη προς νότον και άρα πλήρως προφυλαγμένη από τον βοριά. Βρίσκεται μακριά από τις αρχαίες πόλεις της Ιθάκης, στην άκρη του οροπεδίου του Μαραθιά, στην ίδια περιοχή με τον απόκρημνο βράχο «Κόρακος πέτρα» και την πηγή που φέρει την ονομασία «Αρέθουσα κρήνη», και σε θέση κοντινή προς τον όρμο Άντρι, που ταυτίζεται με την «πρώτη ακτή Ιθάκης».
Οροπέδιο Μαραθιά
Ευρύ οροπέδιο που εκτείνεται σε υψόμετρο μεταξύ 250 και 300 μέτρων στο νοτιοανατολικό άκρο της Ιθάκης, 7 χιλιόμετρα νότια του Βαθέος και 4,5 χιλιόμετρα νότια του Περαχωριού. Περιλαμβάνει καλλιεργημένες εκτάσεις (ελαιώνες), βοσκοτόπια και κτίσματα (αγροικίες, στάνες, στέρνες). Στο βορειοδυτικό τμήμα του οροπεδίου, στην θέση Ελληνικό, υπάρχουν αρχαία κατάλοιπα και ο εγκαταλελειμμένος ναός του Αγίου Ιωάννη. Στα ανατολικά το οροπέδιο διακόπτεται απότομα από ένα τεράστιο γεωλογικό ρήγμα, που μελετητές της Οδύσσειας ταυτίζουν με την ομηρική «Κόρακος πέτρα». Δύο ακόμα εντυπωσιακοί γεωλογικοί σχηματισμοί της περιοχής έχουν συσχετισθεί με ομηρικές τοποθεσίες: το «σπήλαιο του Ευμαίου» και η «Αρέθουσα κρήνη». Άλλα φυσικά αξιοθέατα και μνημεία της ευρύτερης περιοχής του Μαραθιά είναι η Σπηλιά στις Ρίζες, η παραλία Πέρα Πηγάδι και το εκκλησάκι της Παναγίας της Σπηλαιώτισσας.
Μια παράδοξη πληροφορία για την περιοχή έρχεται από τον Στέφανο Βυζάντιο, συγγραφέα του 6ου αιώνα μ.Χ., σύμφωνα με τον οποίο η «Κόρακος πέτρα» ήταν τόπος στην Ιθάκη και ο κάτοικος του τόπου αυτού ονομαζόταν «Κορακοπετραίος», ίσως εννοώντας τους κατοίκους του οροπεδίου του Μαραθιά. Το τοπωνύμιο «Μαραθιάς», κοινό σε όλη την Ελλάδα, προέρχεται από το φυτό «μάραθο» και σημαίνει «τόπος με μάραθα».
Αμαξιτή οδός
Η αμαξιτή οδός Βαθέος – Μαραθιά είναι ένας από τους πρώτους αμαξιτούς δρόμους της Ιθάκης, που κατασκευάστηκε τα πρώτα χρόνια μετά την Ένωση των Επτανήσων με την Ελλάδα (1864), για την διευκόλυνση της μετάβασης των καλλιεργητών στα κτήματά τους στο οροπέδιο του Μαραθιά. Ο δρόμος έχει μήκος 5 χιλιομέτρων και είναι σχετικά φαρδύς και ομαλός, κατάλληλος για τα τροχοφόρα οχήματα της εποχής (κάρα).
Άγιος Νικόλαος
Σε περίοπτη θέση, σε μια στροφή στο πιο ψηλό σημείο του δρόμου Βαθέος-Μαραθιά με υψόμετρο 290 μέτρων, έχει τοποθετηθεί προσκυνητάρι αφιερωμένο στον Άγιο Νικόλαο. Από το σημείο αυτό, η θέα του Ιονίου, από τα βουνά της Λευκάδας ως τον Πατραϊκό, είναι εκπληκτική.
Ανεμοδούρι
Περιοχή που βρίσκεται περίπου 1 χιλιόμετρο βόρεια του οροπεδίου του Μαραθιά, επάνω σε μια χαμηλή ράχη του βουνού σε υψόμετρο 250 μέτρων. Η περιοχή αυτή προσβάλλεται από δυνατούς ανέμους, γι’ αυτό και ονομάστηκε «Ανεμοδούρι» (από το ρήμα «ανεμοδέρνω»), που σημαίνει «τόπος που τον δέρνει ο άνεμος». Η ονομασία αναφέρεται ήδη από το 1637. Το Ανεμοδούρι ήταν ιδανικό σημείο για το αλώνισμα, καθώς ο άνεμος βοηθούσε, μετά το αλώνισμα, στο λίχνισμα, ώστε να ξεχωρίζει εύκολα ο καρπός από το άχυρο. Στην περιοχή υπάρχουν δύο αλώνια.
Γέφυρα
Στο σημείο του δρόμου Βαθέος-Μαραθιά όπου ξεκινά το μονοπάτι προς την σπηλιά στις Ρίζες κατεβαίνει ένα σημαντικό ρέμα. Εκεί ο δρόμος περνάει πάνω από μια γέφυρα, που κατασκευάστηκε ταυτόχρονα με τον δρόμο, λίγο μετά το 1864. Το ξύλινο παγκάκι δίπλα στην γέφυρα, στον ίσκιο της ελιάς, και το κρυμμένο στους θάμνους προσκυνητάρι της Αγίας Μαρίνας στην απέναντι πλευρά του δρόμου, σχηματίζουν μια εικόνα πολύ ελκυστική και φιλόξενη για τον πεζοπόρο – μια ευχάριστη αλλαγή σε σχέση με το έως εδώ άγονο και άγριο τοπίο.
Ρίζες
Σπήλαιο μεγάλων διαστάσεων που βρίσκεται στην περιοχή Ρίζες, στην ανατολική πλαγιά του βουνού Μερόβουλο. Η είσοδος στο εσωτερικό του γίνεται από ένα μικρό άνοιγμα του βράχου. Στην οροφή του σπηλαίου υπάρχει ένα μεγάλο άνοιγμα και από εκεί μπαίνει αέρας και φως. Το σπήλαιο έχει μεγάλη χωρητικότητα και γι’ αυτό παλαιότερα εκεί στάβλιζαν κοπάδια. Από μελετητές του Ομήρου, το σπήλαιο στις Ρίζες συσχετίζεται με την σπηλιά όπου στάβλιζε τους χοίρους ο Εύμαιος, ο χοιροβοσκός του Οδυσσέα. Εκεί συναντήθηκαν και αναγνωρίστηκαν ο Οδυσσέας και ο Τηλέμαχος, εκεί σχεδίασαν την εξόντωση των μνηστήρων. Σύμφωνα με την Οδύσσεια, οι αρσενικοί χοίροι του Ευμαίου έμεναν την νύχτα έξω από την μάντρα, κάτω από το κοίλωμα ενός βράχου («πέτρη ύπο γλαφυρή»), προφυλαγμένοι από τον βοριά (ξ 5-16, 532-533). Εκεί κοιμήθηκε και ο Εύμαιος το βράδυ της άφιξης του Οδυσσέα (ξ 530-533).
Το χοιροστάσιο του Ευμαίου βρισκόταν μακριά από την πόλη, στην εσχατιά του αγρού (ω 149-150), κοντά στην Κόρακος πέτρα και στην Αρέθουσα κρήνη, όπου ο χοιροβοσκός πότιζε τα ζώα του (ν 407-410), και σε σχετικά μικρή απόσταση από την «πρώτη ακτή Ιθάκης», τον όρμο όπου αποβιβάστηκε ο Τηλέμαχος ερχόμενος από την Πύλο (ο 28-38). Σε αντιστοιχία με την ομηρική περιγραφή, η ευρύχωρη σπηλιά στις Ρίζες βρίσκεται μακριά από τις αρχαίες πόλεις της Ιθάκης, στην ίδια περιοχή με την «Κόρακος πέτρα» και την «Αρέθουσα κρήνη», και σε θέση κοντινή προς τον όρμο Άντρι, που ταυτίζεται με την «πρώτη ακτή» της Ιθάκης.
Καλλιέργειες
ιθιές και κλιμακωτές πεζούλες με ελαιόδεντρα δεξιά και αριστερά του μονοπατιού, που φανερώνουν την γνώση και τον μόχθο των παλιών κατοίκων.
Περαχώρι
Το Περαχώρι είναι ο ένας από τους συνολικά δύο οικισμούς της Νοτίου Ιθάκης και το μοναδικό χωριό του νότιου τμήματος του νησιού. Ο άλλος οικισμός είναι η πρωτεύουσα, Βαθύ. Το Περαχώρι βρίσκεται 1,5 χλμ. νότια του λιμανιού του Βαθέος και είναι χτισμένο σε μια πλαγιά με πολύ έντονη κλίση στην ανατολική πλευρά του Πεταλιάτικου βουνού, σε υψόμετρο που εκτείνεται από τα 200 μέτρα («Κάτω Χωριό») ως τα 300 μέτρα («Πάνω Χωριό»). Όμορφος οικισμός με περιποιημένα σπίτια χτισμένα ανάμεσα στα ελαιόδεντρα. Ανεβαίνοντας στις πιο ψηλές γειτονιές, η θέα γίνεται όλο και πιο εντυπωσιακή και, όταν πια φτάσει κανείς στην θέση Αγνάντιο, στο «Πάνω Χωριό», η θέα είναι απεριόριστη. Πάνω από το Περαχώρι βρίσκεται το δάσος «Αφεντικός Λόγγος».Στην περιοχή του Περαχωρίου προϋπήρχαν οι οικισμοί Κουνουβάτο (χαμηλότερα στην πλαγιά) και Παλαιοχώρα (στο ίδιο ύψος, βορειοδυτικά).
Το Περαχώρι δημιουργήθηκε μέσα στην περίοδο της Ενετοκρατίας (1504-1797) από κατοίκους της Παλαιοχώρας που μετοίκισαν νοτιότερα στην πλαγιά του βουνού. Στα τέλη της Ενετοκρατίας (τέλη 18ου αιώνα) το Περαχώρι ήταν ένας πλήρως ανεπτυγμένος οικισμός. Τον 19ο και τον 20ό αιώνα το Περαχώρι τροφοδότησε με κατοίκους το παραθαλάσσιο Βαθύ. Οι σεισμοί του 1953 κατέστρεψαν τα περισσότερα από τα οικήματα του χωριού και ο οικισμός ανοικοδομήθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου. Το 1866, εποχή πληθυσμιακής ακμής της Ιθάκης, το Περαχώρι αριθμούσε 1.175 κατοίκους. Σήμερα ο πληθυσμός είναι 354 κάτοικοι. Ο οικισμός ονομάστηκε «Πέρα Χωριό» και αργότερα «Περαχώρι», επειδή βρίσκεται σε απόσταση από το Βαθύ και την Παλαιοχώρα. Η ονομασία «Πέρα Χωριό» (ως «Πέρα Χωρίον») αναφέρεται από το 1804. Σε παλαιότερα έγγραφα, ο οικισμός αναφερόταν απλώς ως «Χωρίο». Ο κάτοικος ονομάζεται Περαχωρίτης. Από τους ίδιους τους κατοίκους του, ο οικισμός ονομάζεται απλώς «Χωριό» και ο κάτοικος «Χωριανός».
Νέα παναγιά
Ο ενοριακός (κεντρικός) ναός του Περαχωρίου. Μεγάλη εκκλησία, ρυθμού βασιλικής, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Χτίστηκε σε αντικατάσταση του παλαιού ενοριακού ναού του Περαχωρίου (Παλαιά Παναγία), που εγκαταλείφθηκε μετά τους σεισμούς του 1953. Ο ναός εγκαινιάστηκε το 1958 και εορτάζει τον Δεκαπενταύγουστο. Η αυλόθυρα-κωδωνοστάσιο κτίστηκε το 1996. Στον ναό τιμάται ιδιαιτέρως ο Άγιος Σπυρίδων, επειδή το κτήριο χτίστηκε στην θέση του ναού του Αγίου Σπυρίδωνα, που επίσης καταστράφηκε από τους σεισμούς.

bq1  1Β. Αρεθούσα Κρήνη
   
details over description1
Θαυμάσια διαδρομή στις νμοτιοανατολικές πλαγίες της Ιθάκης που οδηγεί στην Ομηρική Αρεθούσα Κρήνη, αναπόσπαστο μέρος επίσκεψης όλων των περιηγητών των προηγούμενων αιώνων που αναζητούσαν σημεία της Ομηρικής Ιθάκης. Η Αρεθούσα Κρήνη αναγράφεται ως Arethusa Fons σε όλους τους χάρτες της Ιθάκης του 17ου αιώνα, ως ένα από τα βασικά τοπονύμια του νησιού. Το μονοπάτι έχει ομαλή κατηφορική κλίση και διασχέζει ένα τοπίο που πουθενά δεν δείχνει την παρουσία του ανθρώπου. Ακόμα και οι ξερολιθίες απουσιάζουν, σημάδι ότι η περιοχή δεν προσφέρονταν για καλλιέργειες και ήταν κατάλληλη μόνο για βοσκοτόπι. Οι πλαγιές είναι κατάφυτες από χαμηλούς θάμνους και προσφέρουν υπέροχη θέα προς τις νοτιοανατολικές ακτές της Ιθάκης, τα βαθυγάλανα νερά του Ιονίου και το καταπράσινο νησάκι του Πέρα Πηγαδίου. Το μονοπάτι ύστερα από πέντε στροφές, που περνούν από ισάριθμες ράχες του βουνού, θα σας οδηγήσει έξαφνα σε ένα τοπίο που κόβει την ανάσα! Βρέσκεστε μπροστά σε έναν επιβλητικό απόκρημνο βράχο, την Κόρακος Πέτρα - έαν τεράστιο γεωλογικό ρήγμα στη βάση του οποίου έχει λαξευτεί η πηγή με την Ομηρική ονομασία.
Εδώ πότιζε τα ζώα του ο Ευμαιος. Πάνω ψηλά βλέπετε το εύφορο οροπέδιο του Μαραθιά να διακόπτεται απότομα από τον κατακόρυφο βράχο.
Αριστερά, η βαθιά κοίτη του φαραγγιού, κατάφυτη από σχίνους, λυγαριές και μυρτιές. Μια εικόνα υποβλητική, που εντυπωσίαζε πάντα τους " υψηλούς επισκέπτες" της Ιθάκης του 19ου αιώνα (William Gell, William Martin Leake, h.w. Williams, Edward Lear, Joseph Cartwrite, Ludwing Salvator) οι οποίοιέρχονταν απαραίτητα εδώ, για να εμπνευστούν, να καταγράψουν τις εντυπώσεις τους και να απεικονήσουν σε γκραβούρες, λιθογραφίες και σκίτσα το τοπίο. Λίγα μέτρρα πριν την πηγή, το μονοπάτι κατηφορίζει αριστερά προς την θάλασσα και σας φέρνει στην ήσυχη παραλία του Πέρα Πηγαδιού.
Ανεμοδούρι
Περιοχή που βρίσκεται περίπου 1 χιλιόμετρο βόρεια του οροπεδίου του Μαραθιά, επάνω σε μια χαμηλή ράχη του βουνού σε υψόμετρο 250 μέτρων. Η περιοχή αυτή προσβάλλεται από δυνατούς ανέμους, γι’ αυτό και ονομάστηκε «Ανεμοδούρι» (από το ρήμα «ανεμοδέρνω»), που σημαίνει «τόπος που τον δέρνει ο άνεμος». Η ονομασία αναφέρεται ήδη από το 1637. Το Ανεμοδούρι ήταν ιδανικό σημείο για το αλώνισμα, καθώς ο άνεμος βοηθούσε, μετά το αλώνισμα, στο λίχνισμα, ώστε να ξεχωρίζει εύκολα ο καρπός από το άχυρο. Στην περιοχή υπάρχουν δύο αλώνια.
Κόρακος Πέτρα
Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, ο Κόραξ ήταν ένας κάτοικος της Ιθάκης, ο οποίος, ενώ κυνηγούσε, έπεσε σε έναν γκρεμό και σκοτώθηκε. Η μητέρα του, που λεγόταν Αρέθουσα, από την λύπη της κρεμάστηκε δίπλα σε μια πηγή. Από αυτήν πήρε το όνομά της η πηγή, που ονομάστηκε «Αρέθουσα κρήνη», και από τον γιο της ο απόκρημνος βράχος ονομάστηκε «Κόρακος πέτρα». Η Οδύσσεια αναφέρει ότι στην Αρέθουσα κρήνη ο Εύμαιος πότιζε τα ζώα του (ν 407-8: «...αι δε νέμονται παρ Κόρακος πέτρη επί τε κρήνη Αρεθούση»).
Αρεθούσα Κρήνη
Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση, ο Κόραξ ήταν ένας κάτοικος της Ιθάκης, ο οποίος, ενώ κυνηγούσε, έπεσε σε έναν γκρεμό και σκοτώθηκε. Η μητέρα του, που λεγόταν Αρέθουσα, από την λύπη της κρεμάστηκε δίπλα σε μια πηγή. Από αυτήν πήρε το όνομά της η πηγή, που ονομάστηκε «Αρέθουσα κρήνη», και από τον γιο της ο απόκρημνος βράχος ονομάστηκε «Κόρακος πέτρα». Η Οδύσσεια αναφέρει ότι στην Αρέθουσα κρήνη ο Εύμαιος πότιζε τα ζώα του (ν 407-8: «...αι δε νέμονται παρ Κόρακος πέτρη επί τε κρήνη Αρεθούση»).
Πέρα Πηγάδι
Μικρή, ερημική παραλία με κάτασπρα βότσαλα και πεντακάθαρα νερά. Μετά το μεσημέρι τα βράχια στην άκρη της παραλίας θα σας χαρίσουν την σκιά τους. Στα αριστερά θα δείτε ένα μικρό νησάκι κατάφυτο από πεύκα, το Νησόπουλο του Πέρα Πηγαδιού, σε απόσταση που μπορείτε να το επισκεφθείτε κολυμπώντας.